Image: HOME SYSSITEASSETS TYPE LIFESTYLE PHOTO FOR TYPE
Image: ARROW DOWN

HbA1C – Co to takiego?

Na podstawie poradnika Mam cukrzycę typu 1 pod redakcją naukową dr hab. n.med. Agnieszki Szypowskiej

Czym jest hemoglobina glikowana?

Krążący we krwi cukier łączy się z białkami, z których zbudowany jest organizm. Proces ten nazywa się nieenzymatyczną glikacją białek; po­woduje on zmianę właściwości białka. Reakcja zachodzi „nieenzymatycznie”, czyli bez udziału dodatkowych cząsteczek, tzw. enzymów. Jed­nym z białek, które podlega glikacji, jest hemo­globina wchodząca w skład krwinki czerwonej. Hemoglobina łączy się z tlenem i rozprowadza go po całym organizmie. W obecności glukozy za­chodzi proces glikacji i cząsteczka hemoglobiny zostaje na stałe związana z cukrem, tworząc he­moglobinę glikowaną. Krwinki czerwone żyją 120 dni, a więc oznaczając hemoglobinę gliko­waną, oceniamy średni poziom cukru we krwi z okresu 3 miesięcy.

Hemoglobina glikowana (HbA1c) jest podsta­wowym wskaźnikiem długofalowego wyrów­nania cukrzycy. Wzrost stężenia hemoglobiny glikowanej wiąże się ze wzrostem ryzyka wystą­pienia późnych powikłań cukrzycy (rys. 9).

Wartość HbA1c > 7% świadczy o zwiększaniu się ryzyka powikłań późnych i należy poprawić wyrównanie metaboliczne.

.

Czy hemoglobina glikowana odzwierciedla kontrolę glikemii?

Niestety, NIE odzwierciedla. Glikacja białek zachodzi bardzo powoli. Oznaczając hemoglo­binę glikowaną, określamy jedynie średnie wy­równanie metaboliczne. Nie uzyskujemy więc pełnego obrazu wyrównania cukrzycy, gdyż nie uwzględniamy krótkotrwałych przecukrzeń i niedocukrzeń. Może się zdarzyć, że podobną wartość hemoglobiny glikowanej uzyskają oso­by: jedna ze stabilnymi glikemiami i druga z du­żymi wahaniami glikemii oraz licznymi przecu­krzeniami i niedocukrzeniami

Co wpływa na wartość hemoglobiny glikowanej?

Na wartość hemoglobiny glikowanej wpływają:

  • glikemia nocna, na czczo, przedposiłkowa i poposiłkowa.

Około 8 godzin, czyli 1/3 doby, przeznaczamy na sen. Podwyższone warto­ści cukru we krwi w nocy mają istotny wpływ na wartość hemoglobiny glikowanej.

Badania dowodzą, że wpływ glikemii poposiłkowej na wartość hemoglobiny glikowanej jest tym większy, im niższa jest wartość hemoglobiny glikowanej, a więc im lepsze jest wyrówna­nie cukrzycy.

U osób z wysokimi wartościami HbA1c > 10% udział glikemii poposiłkowych w wartości hemoglobiny glikowanej wynosi tyl­ko 30% i wzrasta do 70% u osób z HbA1c < 7,3%.

Jeśli więc zamierzamy osiągnąć bardzo dobre wyrównanie cukrzycy, to powinniśmy dążyć do normalizacji glikemii poposiłkowych. Nie ulega wątpliwości, że prawidłowe glikemie poposiłko­we mają istotne znaczenie w leczeniu cukrzycy.

Do jakich wartości glikemii dążymy, czyli glikemie docelowe

Wartości docelowe powinny być dobrane indywidualnie, tak aby umożliwiały:

  • uzyskanie glikemii zbliżonych do glikemii osób zdrowych,
  • minimalne ryzyko niedocukrzeń.
Kryteria dobrego wyrównania cukrzycy zgodne z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego:

1. Kryterium ogólne:

• HbA1c ≤ 7% (≤ 53 mmol/mol).

2. Kryteria szczegółowe:

• HbA1c ≤ 6,5% (≤ 48 mmol/mol) – w odniesieniu do cukrzycy typu 1 [glikemia na czczo i przed po­siłkami, także w samokontroli: 70–110 mg/dl

(3,9–6,1 mmol/l), a 2 godziny po rozpoczęciu po­siłku w samokontroli < 140 mg/dl (7,8 mmol/l)],

• HbA1c ≤ 6,0% (≤ 42 mmol/mol) u kobiet planu­jących ciążę i będących w ciąży.

Celem leczenia cukrzycy typu 1 jest nie tylko utrzymywanie w granicach normy stężenia gluko­zy we krwi, ale również utrzymanie prawidłowego ciśnienia tętniczego, parametrów gospodarki lipi­dowej oraz masy ciała.